Türkiye Kumar Yasaları ve Yasal Kumarın Son Durumu
Aslında Türkiye’de çok uzun zamandan bu yana yasal kumar oynayabiliyor, ancak bu daima spor bahisleriyle sınırlıydı. Karasal casinoların ülkede faaliyet gösterdiği o kısa dönem dışında durum hep bu oldu ve hiçbir zaman yerel bir online casino Türkiye sitesi de olmadı. Bu durum tahmin edebileceğiniz gibi katı yasal düzenlemelerden kaynaklanıyor, ancak son birkaç yıldaki gelişmelere bakarsak, farklı faktörlerin de etkili olduğunu söyleyebiliriz. Peki, Türkiye’deki yasalar 2023 itibariyle kumar hakkında hangi hükümleri içeriyor? Kumarın günün birinde yasal hale gelmesi mümkün mü? Aşağıda, bu soruları birlikte cevaplıyoruz.
1997 Öncesi ve Sonrası
1997 öncesinde, kumar hakkında çok fazla yasal düzenleme yoktu ve “Vahşi Batı” kuralları geçerliydi. Yaşı yetenlerin hatırlayabileceği gibi, bu dönemde Türkiye’de birden çok karasal casino vardı. Bunlar çoğunlukla otellerin giriş katına kurulan işletmelerdi ve bazıları oldukça meşhurdu. Ancak 90’lı yılların balından itibaren medyada yürütülen kumar karşıtı kampanyalar halkta karşılık buldu ve 1997 yılında, kara para aklandığı ve/veya insanların “yuvasını yıktığı” gerekçesiyle tüm bu casinolar kapatılarak yasaklandı. Yasal düzenlemeler çok daha katı hale getirilerek kumar oynanması engellenmeye çalışıldı. Bunlar arasında şunlar yer alıyor:
- 5326 sayılı Kabahatler Kanunu m.34: Oyuncuyu cezalandıran hüküm. Kumar oynayan kişilere para cezası veriyor ve kumardan elde edilen gelire el koyuyor.
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.228: Kumar oynatan kişiyi cezalandıran hüküm. Kumar oynanması için yer ve imkân sağlayan kişilere hem hapis hem de para cezası veriyor.
Bunlar dışında kumarı ve bu amaçla para transferini engelleyen pek çok farklı yasa ve yönetmelik de bulunuyor. Örneğin 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun, kumar oynanması amacıyla para nakline aracılık eden kişi ve kurumları cezalandırıyor. (Türkiye’deki bankaların kumar sitelerine gönderilen veya kumar sitelerinden gelen paralara el koyması da bundan kaynaklanıyor.) 2007 yılında çevrimiçi kumar sitelerinde oynamak da farklı bir yasa ile ayrıca yasaklandı. Şu anda nereden lisanslı olursa olsun, çevrimiçi casino sitelerinde oyun oynamak illegal bir eylem kabul ediliyor. Çevrimiçi bahis sitelerinde oynamak ise, aşağıda belirteceğimiz gibi, Türkiye sınırları içerisinde kalmak kaydıyla yasal.
2023 İtibariyle Güncel Durum
2023 yılı itibariyle piyango oyunları, spor bahisleri ve at yarışı bahisleri kumarın tek yasal biçimleridir. Karasal veya çevrimiçi casino siteleri halen yasaktır ve işleticiler için ağır yaptırımlar öngörülmüştür. 2017 yılına kadar piyango oyunları düzenlemek sadece devlete ait bir haktı ve onları organize edebilen tek yetkili kurum Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü idi. Aynı durum, kumarın diğer türleri için de geçerliydi. Spor bahisleri, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı kuruluşlar (örneğin Spor Toto Genel Müdürlüğü) tarafından, at yarışı bahisleri ise TJK (Türkiye Jokey Kulübü) tarafından düzenleniyordu. Diğer bir deyişle, kumarın yasal biçimleri üzerinde devlete ait bir monopol vardı. Bu durum, o dönemdeki Anglosakson uygulamalar ile benzerlik gösteriyordu: Avrupa’daki birçok ülkede, kumar aynı bu şekilde düzenlenmişti.
Ancak 2017 itibariyle her şey değişti. Devlet, monopolden vazgeçerek yasal kumarı da “özelleştirdi” ve bunu da 2029 yılına dek değişmeyecek şekilde yaptı. Bir liste halinde izah edersek daha rahat anlaşılacaktır:
- Devlete ait tüm bu haklar, yani piyango oyunları ve at yarışı bahisleri düzenleme hakları, 2017 yılında Türkiye Varlık Fonu’na devredildi.
- Türkiye Varlık Fonu, 2019 yılında tüm bu hakları Sisal-Şans Ortak Girişim Grubu’na 10 yıllığına kiraladı.
- “İddaa” markası ve beraberinde gelen spor bahisleri düzenleme hakkı ise Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından yine 2019 yılında 10 yıllık bir süre için Demirören ve Scientific Games’ten oluşan Şans Ortak Girişim Grubu’na devredildi.
- 2023 yılı itibariyle, piyango oyunları ve at yarışı bahisleri Sisal-Şans Ortak Girişim Grubu tarafından, spor bahisleri ise Şans Ortak Girişim Grubu tarafından düzenleniyor. Bu durum, pratikte yasal kumarın tüm biçimlerinin tek bir şirket (Demirören Grubu) tarafından kontrol edildiği anlamına geliyor.
- 2029 yılına kadar buna devam edilecek, zira “kiralama” süresi 10 yıl olarak belirlenmiş.
Burada ilginç ve Türkiye’ye özgü bir durum var. Bu işleme teknik olarak özelleştirme diyemeyiz, daha çok monopol olma hakkının 10 yıllığına özel bir şirkete devredilmesi durumu söz konusu. Normalde, kumarı yasallaştıran devletler, bir ajans kurarak lisans vermeye başlar ve denetimi halen kendisi yapar. Yani kumar yasal hale gelir ancak bu hizmeti kimin hangi şartlarla sunabileceğini halen devlet belirler. Türkiye’de ise 10 yıl boyunca devlet bu hakkını özel bir şirkete devrediyor: Bu, başka bir örneğine rastlayamayacağınız bir durum. Demirören Grubu, şu anda birden çok marka ve web sitesi kullanarak hem piyango çekilişleri, hem spor bahisleri, hem de at yarışı bahisleri düzenliyor. Bu sitelerin ve genel hizmet kalitesinin global standartlarda olduğunu söylemek mümkün değil. Gerçek anlamda bonuslar bulunmuyor ve bahis oranları gülünç derecede düşük. Ancak yapılabilecek bir şey yok zira bu halen bir monopol. Oyuncuların başkaca bir seçeneği bulunmuyor.
Son zamanlarda, Demirören grubuna ait sitelerde bir tür “çevrimiçi casino” bölümü görülmeye başlandı. Elbette bu bölümün adı “casino” değil, ancak çevrimiçi casinolarda bulunan oyunlara yer veriliyor. Bu daha da ilginç bir durum zira ya casino oyunlarının da kısa süre içerisinde yasal hale geleceğini ya da devlet kurumlarının devrettikleri haklarının nasıl kullanıldığını umursamadığı anlamına geliyor. Bunlardan hangisinin doğru olduğunu zaman gösterecek. Ancak her halükârda, 2029 yılına kadar Demirören grubu markaları dışında yasal kumar hizmeti sunan bir işletici olmayacak.
