Oyunlar geçmişten günümüze çeşitli alanlarda kendini gösteren ve 7’den 70’e tüm insanların ilgisini çeken bir etkinlik, aktivite hareketidir. Kimi oyunlar çocukluk dönemlerinden hafızalara kazanılan zihinsel ve fiziksel etkinliklere dayandırılırken kimi oyunlar da son dönemde gelişimi üst düzeye ulaşan teknolojinin getirdiği dijital oyunlardan oluşur. Özellikle günümüzde hem çocukların oynadığı hem de yetişkinlerin oynadığı oyunlara, dijital oyunların etkisi oldukça yansımaktadır. Hatta eğitim kurumlarında yer alan öğretmenler ve ailenin temelini oluşturan ebeveynler, öğrencilerin gelişimleri için geleneksel oyun etkinliklerini sürdürürken bir yandan da dijital oyunları etkinliklerine dâhil etmektedirler. Günümüzün yaşam koşullarını ve online hayata geçiş yaptığımız son dönemleri dikkate alırsak çocuk gelişimi için dijital oyunların önemi büyüktür.
Dijital Oyunların Çocukların Gelişimine Etkisi
Dijital oyunlar çocukların teknoloji ile tanışması ve hızla gelişen dünyaya uyum sağlaması için oldukça önemlidir. Ancak, dijital oyunların çocukların gelişimine katkısı olduğu gibi dikkatli kullanılmalığında da çocuklara karşı pek çok dezavantajı olur. Dijital oyunların hem çocuk gelişimine olumlu etkisi hem de çocuklarda oluşabilecek olumsuz etkisinin ayrı ayrı incelenmesi gerekilir.
- Dijital Oyunların Çocuk Gelişimine Olumlu Etkisi: Dijital oyunların, çocukların zihinsel, fiziksel ve de motor gelişimlerinde herhangi bir olumsuzluk meydana getirmeyecek aksine her açıdan tüm gelişimlerini destekleyerek kolay öğrenim kazanmalarını sağlayacak olumlu etkileri mevcuttur. Dijital oyunların olumlu etkileri için eğitsel dijital oyun ifadesi de kullanılmaktadır.
- Oyunlar dijital platformda yer aldığı için çocuklar hem okul ortamında hem de ev ortamında rahatlıkla oynayabilirler.
- Dijital oyunların temeli daha çok yarışma ve kazanma amaçları doğrultusunda şekillendiği için çocukların zekâ yapılarını harekete geçirerek zihinlerinin yoğunlaşmasını sağlar. Bu oyunlar arasında pedagog onaylı olması ile de dikkat çeken MentalUP ise diğerlerinden birkaç adım önde.
Düzenli kullanımda zekâ becerilerini geliştiren MentalUP’ı detaylı incele. - Dijital oyun süresince çocuklar kazanma içgüdüsüyle harekete geçerek konsantrasyonlarını etkin kılarlar. Yani dijital oyun devam ettiği sürece çocuklar yoğun bir dikkat içerisinde oyuna odaklanmış olurlar.
- Diğer yandan dijital oyunlar, genellikle birden fazla kişiyle oynandığı için çocukların akran gruplarıyla iş birliği içerisinde olmasını da olanak verir. Dijital oyunların bu özelliğiyle çocuklar, arkadaşlarıyla ya da akran grubundaki diğer çocuklarla yan yana değilken bile teknolojik araçlarla (Hoparlör, kamera, mikrofon gibi) iletişim kurarak oyun oynama fırsatı yakalarlar.
- Okul ortamında öğretmenlerin dijital araçları (Bilgisayar, tepegöz, akıllı tahta gibi) kullanarak dersi daha hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirebilirler. Dijitalin ve teknolojinin bu verimliliğini dijital oyunlara yansıtarak, öğrencilere dijital oyunlarla öğrenimleri kazandırabilirler.
- Dijital oyunların, öğrencilerin zihinsel gelişimlerine katkısı olduğu gibi teknolojik faaliyetleri yakından takip edebilmelerini sağlayan özellikleri olduğunu da söyleyebiliriz.
- Dijital Oyunların Çocuk Gelişimine Olumsuz Etkisi: Her ne kadar teknolojik unsurlarla desteklenmiş ve öğrencilerin gelişimlerine katkı sağlamış olsa da kontrollü kullanılmadığında ya da çok fazla zaman geçirildiğinde dijital oyunların çocuk gelişimine olumsuz etkileri olmaktadır.
- Öncelikle kontrol edilmeden saatlerce dijital oyun oynayan çocuklarda asosyal, içe dönük davranışlar meydana gelir. Bu durumda da çocuklar, dış dünyadan soyutlanarak dijital dünyanın içerisinde yalnızlığa sürüklenebilirler.
- Kazanma temelli olan dijital oyunlar, kaybetme durumunda da çocuklarda şiddet eğilimi oluşturabilir. Bu durumda da saldırgan davranışlar açığa çıkar.
- Hem yalnızlaştırdığı hem de şiddet problemi oluşturduğu çocuklarda da depresyon riski meydana gelir.
- Dikkatlerini sadece dijital oyunlara yansıtan çocuklarda dikkat bozukluğu ve keyifsiz yaşam belirtileri görülebilinir.
Dijital oyunların tüm bu olumsuzluklarını yaşamamak için dijital oyunları, ev içerisinde ebeveyn kontrolünde, okul ortamında da öğretmen ve okul idaresinin kontrolünde oynanılması gerçekleştirilmelidir.